Powstanie w getcie Warszawskim

Powstanie w getcie Warszawskim

19 kwietnia 1943 doszło do największego zbrojnego aktu oporu Żydów w czasie II wojny światowej. Tego właśnie dnia wybuchło powstanie w getcie warszawskim.

Po wielkiej akcji wysiedleńczej, która miała miejsce latem i jesienią 1942, większość osadzonych w getcie Żydów trafiła do niemieckiego obozu zagłady w Treblince. Praktycznie wszyscy zginęli w tamtejszych komorach gazowych. Niewielu zostało wywiezionych do niemieckich obozów pracy przymusowej. Tym samym, w getcie pozostało około 35 000 ludzi, których Niemcy uznali za przydatnych. Osoby te zostały zatrudnione w różnego rodzaju zakładach przemysłowych. Oprócz nich, według szacunków historyków, w getcie ukrywało się około 20 000-25 000 Żydów, którzy uniknęli deportacji. Już pod koniec lipca 1942 powstała Żydowska Organizacja Bojowa (ŻOB), na czele której stanął Mordechaj Anielewicz. Wśród dowódców poszczególnych grup znaleźli się m.in. Icchak Cukierman i Marek Edelman. Na przełomie 1942 i 43 roku w getcie warszawskim powołano również Żydowski Związek Wojskowy (ŻZW), któremu przewodzili Leon Rodal i Paweł Frenkel.
    
W nocy z 18 na 19 kwietnia 1943 Niemcy otoczyli getto z zamiarem przesiedlenia Żydów do obozów pracy na Lubelszczyźnie. Osoby niezdolne do pracy miały zostać zlikwidowane. Następnie, 19 kwietnia, do getta wkroczyło około 2000 niemieckich żołnierzy. Napotkali oni opór około 500 członków Żydowskiej Organizacji Bojowej oraz 150 członków Żydowskiego Związku Wojskowego. Zacięte walki w getcie warszawskim trwały przez 28 dni. Zakończyły się klęską powstańców ŻOB i ŻZW, do których dołączyli również inni, niepowiązani, powstańcy. W czasie powstania, pod murami getta przeprowadzono kilka zbrojnych akcji przeciwko Niemcom. Dokonali ich polscy żołnierze z Armii Krajowej oraz Gwardii Ludowej.

Ostatecznie powstanie zakończyło się 16 maja 1943. Jürgen Stroop dowodzący siłami niemieckimi  podał w swoim raporcie, że jego oddziały aresztowały lub zabiły ponad 56 000 Żydów. Około 36 000 trafiło do niemieckich obozów pracy przymusowej na Lubelszczyźnie, 6 000 osób zostało zabitych podczas walk, a pozostałych wysłano do komór gazowych w Treblince. Niewielkiej grupie powstańców udało się przeżyć i uciec z likwidowanego getta. Wśród nich byli m.in. Icchak Cukierman, Marek Edelman i Hersz Berliński, którzy w 1944 walczyli w powstaniu warszawskim w szeregach Armii Ludowej.


Powstanie w gettcie warszawski
Powstanie w gettcie warszawski
Powstanie w gettcie warszawski


Zdjęcia archiwalne - domena publiczna. Jeżeli zostały naruszone prawa autorskie proszę o kontakt. Zdjęcia zostały umieszczone w celach informacyjnych, nie zarobkowych, ani zawierającej krypto reklamy.