Dachau - niemiecki obóz koncentracyjny

Obóz Dachau był pierwszym obózem koncentracyjny założonym przez Niemców po dojściu Adolfa Hitlera i NSDAP do władzy. Został założony na rozkaz H. Himmlera wiosną 1933 roku w miejscowości Dachau koło Monachium. Głównym celem obozu było izolowanie politycznych przeciwników reżimu nazistowskiego, duchownych i Żydów. Stał się „wzorem” dla wszystkich kolejnych. Od 1938 obóz stanowił swego rodzaju „ośrodek szkoleniowy” dla zarządców i wachmanów innych późniejszych obozów tego rodzaju.

Obóz był pierwotnie zaprojektowany na 3–5 tysiące więźniów, jednak okazał się za mały. Rozbudowano go w latach 1937–1938, powiększając liczbę baraków dwukrotnie. W czasie masowego napływu więźniów w latach wojennych pierwotne normy zaludnienia baraków zostały wielokrotnie przekroczone. Przetrzymywano w nich do 16 000 więźniów. W 1943 wybudowano duże krematorium, tzw. Barak 10. Prawdopodobnie była to część większego planu przekształcenia KL Dachau w miejsce masowej eksterminacji. W 1944 przy Baraku 10 wybudowano komorę gazową. Sprawa jej wykorzystania do mordowania więźniów nie jest jasna. W wielu publikacjach podaje się informacje, że nie była ona wykorzystywana do tego celu..

W obozie istniała ściana straceń, gdzie rozstrzeliwano więźniów, oraz tzw. „Bunkier”, który służył jako miejsce przesłuchań i stosowania dotkliwych kar. W baraku szpitalnym numer 5 funkcjonowało laboratorium eksperymentów pseudomedycznych, kostnica i prosektorium. Masowe egzekucje wykonywano także poza obozem, np. w pobliskim Haimhausen. Zginęło tam około 6 tysięcy jeńców sowieckich. W 1944 roku otwarto w Dachau podobóz kobiecy.

Podczas wojny, w 1942 roku, Dachau stanął na czele bardzo rozbudowanej struktury podobozów, liczącej ponad 200 placówek na południu Niemiec i w anektowanej Austrii, gdzie więźniów wykorzystywano do przymusowej pracy, głównie w przemyśle zbrojeniowym oraz pokrewnych gałęziach przemysłu, niezbędnych do prowadzenia wojny.

Na bramie obozu w Dachau widniał napis „Arbeit macht frei”, który w późniejszych czasach pojawiał się również w innych obozach.

Obóz został wyzwolony przez armię amerykańską 29 kwietnia 1945. W listopadzie 1945 w zabudowaniach KL Dachau rozpoczęła się seria procesów przeciwko zbrodniarzom nazistowskim, trwająca równolegle do procesu norymberskiego. W okresie od 1945 do 1948 przed amerykańskim trybunałem wojskowym w Dachau osądzono 1672 osób, głównie członków załóg obozów koncentracyjnych oraz lekarzy prowadzących eksperymenty pseudomedyczne.

Liczbę ofiar śmiertelnych w samym obozie szacuje się na około 41 500. 

Ważne osoby związane z obozem po stronie SS, o których stworzę odrębne artykuły (kolejność alfabetyczna): Albin Gretsch, Alex Piorkowski, Alfred Kramer, Anton Endres, Arno Lippmann, Christof Ludwig Knoll, Claus Schilling, Eduard Weiter, Emil Erwin Mahl, Engelbert Niedermeyer, Ernst Holzlöhner, Franz Böttger, Franz Xaver Trenkle, Fridolin Karl Puhr, Friedrich Wetzel, Friedrich Wilhelm Ruppert, Fritz Becher, Fritz Degelow, Fritz Hintermayer, Hans Eisele, Helmut Vetter, Hilmar Wäckerle, Hugo Lausterer, Johann Baptist Eichelsdorfer, Johann Kick, Johann Schöpp, Johann Viktor Kirsch, Josef Jarolin, Josef Seuss, Karl Klaus Schilling, Leonhard Anselm Eichberger, Martin Gottfried Weiss, Michael Redwitz, Otto Förschner, Otto Moll, Otto Schulz, Peter Betz, Rudolf Heinrich Suttrop, Rudolf Höß, Simon Kiern, Sylvester Filleböck, Theodor Eicke, Vincenz Schöttl, Waldemar Wolter, Walter Adolf Langleist, Wilhelm Tempel, Wilhelm Wagner, Wilhelm Welter, Wilhelm Witteler.

Temat obozu Dachau jest ogromnie rozległy ze względu na okres funkcjonowania trwający 12 lat, oprawców, eksperymenty medyczne...