„Chłopiec w pasiastej piżamie” - film "prawie" doskonały

„Chłopiec w pasiastej piżamie” to jeden z najbardziej znanych filmów poruszających tematykę Holokaustu. Film zawiera jednak mnóstwo przekłamań i nieścisłości, jak i wydarzeń, które nie miały prawa mieć miejsca.

Niejednokrotnie podczas moich wypraw do Auschwitz zostało mi zadane pytanie: „czy możesz nam pokazać, gdzie toczyła się akcja filmu?” W tym momencie jestem zmuszony sprowadzić oprowadzane osoby na ziemię. Historia pokazana w filmie nie miała bowiem miejsca ani w obozie w Auschwitz, ani w żadnym innym obozie. Pokrótce omówię błędy oraz nieścisłości związane z filmem, zakładając, że autorzy mieli na myśli obóz w Auschwitz-Birkenau.

Dlaczego właśnie Auschwitz i skąd wzięły się błędy?

• Jest to zdecydowanie największy obóz zagłady i fabryka śmierci na masową skalę, jak i symbol Holokaustu. Przykładowo, w Irlandii na dźwięk słów „obóz koncentracyjny”, „eksterminacja”, „obóz śmierci”, 95% osób odpowie Wam Auschwitz lub Auschwitz-Birkenau.
  
  
• Film jest produkcji USA/angielskiej. Musimy wziąć pod uwagę, że większość osób z tamtych państw nie słyszało na przykład o Treblince czy Bełżcu... Obozy zagłady czy obozy koncentracyjne kojarzą im się głównie z Auschwitz.
  
  
• Ogrodzenie. Obóz w Auschwitz miał charakterystyczne betonowe słupy, który widoczne są w filmie. Obozy jak, na przykład, Majdanek miały drewniane ogrodzenie. Nie zgadza się wówczas układ drutów, gdzie w Birkenau druty były zainstalowane równolegle. W filmie widzimy zaś układ w prostokąty. Zwróćcie również uwagę na słup narożny, który różni się stanowczo gabarytami.
  
  
• „Pas śmierci”. W filmie często powtarza się scena, w której chłopcy rozmawiają ze sobą w pobliżu ogrodzenia. W każdym obozie, nawet jenieckim, gdzie przebywali więźniowie budowano tak zwany „pas śmierci”. Był to pas o szerokości około 5-10 metrów, którego przekroczenie groziło zastrzeleniem przez strażników patrolujących obóz lub wartowników z wieżyczek strażniczych.
  
  
• Wieżyczki wartownicze. Zwróćcie uwagę, że na filmie nie widzimy ani wieżyczek wartowniczych, ani strażników, którzy patrolowali obóz wzdłuż ogrodzenia, często w towarzystwie psów.
  
  
• Drewniane ogrodzenia wewnątrz obozu. W obozie Birkenau, który podzielony był na wewnętrzne sektory (BI BII…), nie były one rozgraniczone drewnianym, a betonowym ogrodzeniem.
  
  
• niezgodna topologia obozu. W jednej z ostatnich scen widzimy, jak komendant wbiega do obozu przez jedną z bram. Można zaobserwować, że baraki znajdują się w bardzo bliskiej odległości od ogrodzenia, zdecydowanie za blisko. Brakuje wspomnianego wcześniej pasa śmierci.
  
  
• W filmie, podczas narady SS, widzimy plany krematorium numer 4. Tylko obóz Auschwitz miał tyle krematoriów „stacjonarnych”, dokładnie 5. W pozostałych obozach była to ilość od jednego do trzech. Do kremacji zwłok używano także rusztów paleniskowych lub dołów.
  
  
• W jednej z ostatnich scen chłopcy wchodzą do podziemnej przebieralni, a następnie do komory gazowej. Taki układ miała tylko i wyłącznie komora gazowa oraz krematorium numer 2 i 3 w Auschwitz (trzy kondygnacje: podziemna przebieralnia, komora gazowa, pracowania do rafinacji złota; poziom 0 - piece krematoryjne, poziom 1 – miejsce, gdzie mieszkali członkowie Sonderkomando).
  
  
• Komory gazowe, w których był używany Cyklon B, znajdowały się w Auschwitz, Majdanku, Stutthof, Buchenwald, Ravensbrück, Dachau. Pomijając Auschwitz, miały zupełnie inny układ i wygląd.
  
  
• Nigdy podczas służby w obozach zagłady czy obozach koncentracyjnych nie zginęło żadne dziecko komendanta.
  
  
• Willa komendanta Auschwitz mieściła się w odległości około 3 kilometrów od obozu Birkenau. Między tymi dwoma obozami nie ma cieków wodnych, rzeki czy rowów z wodą.
  
  
• Góry i pagórki. Obserwując topologię terenu, widzimy w tle wzgórza i pagórki. Obóz Auschwitz leży na płaskim terenie...
  
  
• Las. Zakładając, że Bruno przechodzi do obozu z willi najkrótszą drogą, powinien znaleźć się od strony wschodniej obozu, gdzie nie było i nie ma lasu. Las otacza obóz od strony krematoriów numer 4 i 5, a także od strony niedokończonego podobozu, tzw. Meksyku.
  
  
• Podkop. Płot w obozie w Auschwitz posiada betonowe, zalane na głębokość około 1 metra w głąb ziemi ławy pomiędzy słupami. Wykonanie podkopu ukazane w filmie było niemożliwe.
  
  
• Numery na pasiakach. W filmie widzimy dosyć niskie numery więźniów. Zakładając, że mamy przynajmniej rok 1943 (odtąd funkcjonowały komory gazowe 2 i 3), widzimy bardzo niski numer 38451. W obozie Auschwitz numery nadawano narastająco, a liczbę więźniów na rok 1943 możemy szacować już w setkach tysięcy. Brak również charakterystycznego oznaczenia więźniów (kolorowy trójkąt) symbolizującego typ więźnia: Żyd, polityczny, jeniec wojenny…
  
  
• Wrzutnia gazu. Komory numer 2 i 3 miały specjalnie profilowane „kosze”, przez które wrzucany był granulat cyklonu B. Proces odbywał się w taki sposób, aby jak największa jego ilość znajdowała się przy ziemi. W filmie widzimy ewidentnie, iż esesman wsypuje gaz na „głowę” ofiar. Takie rozwiązanie funkcjonowało w komorze gazowej numer 1 na terenie obozu Auschwitz, nie Auschwitz-Birkenau.
  
  

Nie są to wszystkie błędy w filmie. Pokusiłem się po prostu o pokazanie jak największej ilości absurdów, które możemy zobaczyć w tej ekranizacji. Zdaję sobie sprawę z faktu, że film jest fabularny i ma zagrać na uczuciach widza... Jest to zrozumiałe, lecz niestety niebywale duża grupa osób uznaje ten film za wyznacznik „prawdy o obozach”, podobnie jak książkę „Tatuażysta z Auschwitz”... Stąd jeszcze raz moja ogromna prośba: zanim się wypowiemy w jakimś temacie, nie polegajmy na filmach, szczególnie produkcji USA. Zajrzyjmy do innych źródeł: książka, e-book, Internet…

Bardzo często w filmach o tej tematyce występują nieścisłości, których może nie dostrzec 90% osób. Nie mówię tutaj tylko o filmie „Chłopiec w pasiastej piżamie”, ale również o innych filmach, takich jak: „Arytmetyka Diabła”, „Triumf Ducha”, czy „Ucieczka z Sobiboru”. Podejrzewam, że autorzy tego filmu (zrealizowanego na podstawie książki) nie mieli złych zamiarów. Z perspektywy widza fabuła jest dosyć ciekawa i oryginalna, niestety nijak ma się ona do rzeczywistości obozowego życia i wydarzeń przedstawionych w filmie.