Ostateczna likwidacja obozu zagłady w Treblince

 likwidacja obozu zagłady w Treblince

W dniu 17 listopada 1943 ostatecznie zlikwidowano niemiecki obóz zagłady w Treblince. Tego dnia rozstrzelano ostatnią grupę 25-30 więźniów z tzw. Restkommando, odpowiedzialną za rozbiórkę infrastruktury obozowej oraz zacieranie śladów zbrodni.

Po buncie więźniów, który miał miejsce 2 sierpnia 1943, część obozu uległa zniszczeniu, a około 150-200 więźniom udało się uciec. Po powstaniu, komendant obozu Franz Stangl został odwołany, a jego obowiązki przejął ówczesny zastępca Kurt Franz, którego zadaniem było zrównanie obozu z ziemią. Ostatni masowy transport przybył do Treblinki 23 sierpnia 1943 z Białegostoku. Skierowano go do komór gazowych, a następnie przystąpiono do likwidacji obozu.

Pod dowództwem Kurta Franza grupa około 100 więźniów przystąpiła do rozbiórki zachowanych po buncie budynków oraz ogrodzenia obozowego. W głąb Rzeszy wywieziono także całe zrabowane mienie ofiar. W październiku część więźniów Restkommando, około 40-50, wysłano do obozu zagłady w Sobiborze.

Teren obozu zaorano i obsiano łubinem, zaś miejsca masowych grobów zostały także przykryte warstwą ziemi z pobliskiej żwirowni funkcjonującej przy karnym obozie Treblinka I.Miejsce po byłym obozie zostało upozorowane na gospodarstwo rolne. Obozową piekarnię przebudowano na dom mieszkalny (użyto do tego celu m.in. cegieł budynku komory gazowej) oraz wybudowano prowizoryczne zabudowania gospodarcze.

Cała akcja zakończyła się 17 listopada. Ostatni więźniowie biorący udział w likwidacji obozu zostali rozstrzelani, a ich ciała zostały spalone przez ukraińskich wachmanów. Następnie, wszyscy oprawcy opuścili teren byłego już obozu zagłady - wszyscy za wyjątkiem ukraińskiego wachmana, który wraz z rodziną zamieszkał w wybudowanym “gospodarstwie rolnym". Jego zadaniem było doglądanie terenu po nieistniejącym już obozie. W obliczu nadchodzącej ze wschodu Armii Czerwonej, w połowie lipca 1944 rodzina podpaliła dom z zabudowaniami gospodarczymi i uciekła się w stronę Warszawy.

Niemiecki nazistowski obóz zagłady Treblinka II był największym ośrodkiem zagłady w Generalnym Gubernatorstwie, a zarazem drugim po Auschwitz w okupowanej Europie. W okresie od 23 lipca 1942 do 23 sierpnia 1943, według szacunków, poniosło w nim śmierć od 800 000 do 1 000 0000 osób. Dokładna liczba ofiar nie jest możliwa do ustalenia, ale jako pewnik przyjmuje się liczbę 800 000 ofiar. Ofiarami byli głównie Żydzi. Około 760 tysięcy pochodziło z Polski, ale śmierć ponieśli także Żydzi deportowani z Austrii, Bułgarii, Belgii, Czechosłowacji, Francji, Grecji, Jugosławii, Niemiec i ZSRR, a także Romowie i Sinti z Polski i Niemiec.


Treblinka Death Camp
Treblinka Camp
obóz Treblinka

Photo by: Paweł Krupiński - Death Camps Memorial Site. All right reserved DCMS