Likwidacja obozu KL Plaszow

14 stycznia 1945 nastąpiła ostateczna likwidacja niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Plaszow. W mroźny styczniowy dzień, grupa ponad 600 ostatnich więźniów (w tym około 150 kobiet) wymaszerowała pieszo pod eskortą SS w kierunku obozu Auschwitz.

Pieszy Marsz Śmierci z Plaszowa do Auschwitz trwał 3 dni, w ekstremalnych warunkach mrozu i śniegu. Wycieńczeni, wymarznięci więźniowie, którzy nie byli w stanie kontynuować marszu, byli zabijani przez eskortujących ich esesmanów. Niewielkiej części więźniów udało się uciec. 

Marsze Śmierci - piesze, kolejowe lub morskie ewakuacje więźniów z niemieckich obozów koncentracyjnych w kierunku obozów istniejących jeszcze na terytorium Niemiec. W marszach śmierci życie straciło kilkadziesiąt tysięcy więźniów.

Sam proces likwidacji obozu rozpoczęto już we wrześniu 1944. Rozebrano część zabudowy obozowej, którą wysłano do innych funkcjonujących jeszcze obozów na zachód od linii frontu. Liczne transporty więźniów wysyłano do obozów koncentracyjnych, m.in. Auschwitz-Birkenau, Stutthof, Gross Rosen.

Zimą 1944 pozostała już tylko kilkuset osobowa grupa likwidacyjna, składająca się głównie z więźniów żydowskich których zadaniem było do porządkowania terenu.

Plaszow był niemieckim nazistowskim obozem pracy przymusowej (niem. Zwangsarbeitslager Plaszow des SS und Polizeiführers im Distrikt Krakau) funkcjonującym w okresie od października 1942 do stycznia 1944, a następnie przekształconym w obóz koncentracyjny (niem. Konzentrationslager Plaszow bei Krakau), działającym do stycznia 1945 na terenie okupowanego miasta Kraków.

Ilość więźniów oraz ofiar jest trudna do oszacowania, ponieważ w pierwszym okresie nie prowadzono ewidencji więźniów. Część osób likwidowano od razu po przybyciu do obozu.

Według różnych szacunków, przez cały okres funkcjonowania obozu osadzono w minimum 30 000 osób różnych narodowości, głównie Żydów, ale też Polaków, Romów, Węgrów. Liczba osób zamordowanych w obozie oceniania jest na około 5 000 do 8 000.

Na terenie obozu dokonywano również egzekucji na Polakach podejrzanych o udział w ruchu oporu oraz więźniach z podlegającego pod Gestapo więzienia Montelupich.