Einsatzgruppen - Nazistowskie Szwadrony Śmierci

Zapraszam do zapoznania się z najważniejszymi faktami i danymi na temat Einsatzgruppen; Sekcja w trakcie rozbudowy, będzie uzupełniana o nowe materiały.

Einsatzgruppen (niemieckie jednostki wydzielone z SIPO i SD) - specjalne grupy operacyjne poruszające się za linią frontu, utworzone przez Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy RSHA na rozkaz Reinharda Heydricha. Szacuje się, że z rąk oprawców Einsatzgruppen zginęło minimum 900 000 osób, a według niektórych źródeł* nawet 1 500 000 - 2 000 000. [*] (The United States Holocaust Memorial Museum)

Zadaniem Specjalnych Oddziałów Operacyjnych Policji Bezpieczeństwa było zwalczanie wszelkich elementów wrogich Rzeszy i antyniemieckich w kraju nieprzyjacielskim na tyłach walczących wojsk, a także zabezpieczanie zakładów przemysłowych, ważniejszych urządzeń komunalnych i strategicznych oraz zapasów surowców. W historii zostaną jednak zapamiętane jako oddziały, które głównie w latach 1941-1943 dopuściły się masowego ludobójstwa w Europie Wschodniej.

Początki Działalności Einsatzgruppen

Pierwszą tego typu jednostką był Einsatzkommando Österreich, utworzony w 1938 pod dowództwem prof. dr Franz Six. Jednostka ta działa na terytorium Austrii podczas przyłączania tych ziem do III Rzeszy. W październiku 1938 powstały kolejne grupy: Einsatzgruppe Dresden - pod dowództwem Heinza Josta oraz Einsatzgruppe Wien, którą dowodził dr Franz Stahlecker.

Następne tego typu grupy powstały na terenie Czechosłowacji w marcu 1938 i były to grupy: Einsatzgruppe I Prag (Praga), Einsatzgruppe II Brünn (Brno), Einsatzkommando 9 Mies (Stříbro), Sonderkommando Pilsen (Pilzno).

Działalność Einsatzgruppen w latach 1939-1945 na terenach okupowanych ziem Polski

W lipcu 1939 roku utworzono 5 grup operacyjnych Einsatzgruppen I/II/III/IV/V, które przystąpiły do działania we wrześniu 1939.  Wtedy też utworzono trzy kolejne grupy, w tym Einsatzgruppe VI ,  Einsatzgruppe "z.b.V." oraz Einsatzkommando 16 - grupy „specjalnego przeznaczenia”, które zostały skierowane na Śląsk, Wielkopolskę i Pomorze.

Szwadrony śmierci dopuściły się zbrodni na Polakach poprzez masowe egzekucje, m.in w fordońskiej „Dolinie Śmierci”, Piaśnicy, Kórniku, Warszawie. Grupy operacyjne brały też udział m.in w: Operacji Tannenberg, egzekucjach w ogrodach sejmowych oraz eliminacji polskiej inteligencji - „Intelligenzaktion”.  Według badań przeprowadzonych m.in przez Instytut Pamięci Narodowej, jednostki Einsatzgruppen odpowiedzialne są za śmierć około 200 000 osób na terytorium okupowanej Polski.

Działalność Einsatzgruppen w latach 1941-1944 w Europie Wschodniej

Po inwazji wojsk niemieckich na ZSRR w 1941 roku, głównym zadaniem Einsatzgruppen stała się masowa zagłada Żydów, komunistów, Romów, jeńców sowieckich oraz wrogów systemu wśród ludności cywilnej (w tym partyzantów). Oddziały Einsatzgruppen realizowały te zadania głównie poprzez masowe rozstrzeliwania, a także wieszanie oraz gazowanie w specjalnie do tego celu skonstruowanych ciężarówkach (Gas Van).

Ze względu na swoją liczebność oraz obszary działania, oddziały były odpowiednio podzielone na cztery grupy operacyjne: Einsatzgruppe A/B/C/D. W pogromach Żydów, komunistów, jak i innych wrogów III Rzeszy uczestniczyli również miejscowi kolaboranci - funkcjonariusze policji, urzędnicy oraz zwykli obywatele. Zdarzało się, że do akcji włączały się oddziału Wehrmachtu oraz Waffen SS. W okolicach Odessy oprócz Einsatzgruppe "D" masowych mordów dokonywały także oddziały rumuńskie oraz ukraińskie.

Mordowano na całym okupowanym obszarze, lecz największych zbrodni dokonano w miejscach: Babi Yar (Kijów), Charków, Kamieniec Podolski, Kostopol, Kowno, Lwów, Łuck, Odessa, Ponary (Wilno), Rowno, Rumbula (Ryga)

 Einsatzgruppen - struktura • dowódcy • informacje

Proces Einsatzgruppen

29 września 1947 w Norymberdze rozpoczął się proces nr 9 dotyczący działalności Einsatzgruppen. Oskarżono łącznie 24 osoby, przy czym Otto Rasch (dowódca Einsatzgruppen C), został wycofany z procesu z powodów zdrowotnych - zmarł 1 listopada 1948. Na czele trybunału wojskowego stanął Michael Mussmano, a głównym prokuratorem był Telford Taylor i jego asystenci - James Mac Haney, Benjamin Ferenez, James Heath.

Proces zakończył się 10 kwietnia 1948 i za zbrodniczą działalność w Einsatzgruppen skazano 22 dowódców grup i podgrup. Karę śmierci zasądzono dla 14 osób, których wykonano tylko 4, resztę wyroków zamieniono później na karę dożywocia lub długoletniego więzienia. Wśród 24 oskarżonych, 11 posługiwało się tytułem naukowym w stopniu minimum doktora. W wyniku złagodzenia kar, wszyscy skazani zostali wypuszczeni do roku 1960.

Kara śmierci wykonana: Otto Ohlendorf, Erick Naumann, Paul Blobel, Werner Braune;
Kara śmierci orzeczona i zmieniona na dożywocie: Ernst Biberstein, Walter Haensch, Mathias Sandberger, Adolf Ott, Waldemar Klingelhofer
Kara śmierci orzeczona i zmieniona na: 25 lat więzienia - Walther Blume, 20 lat więzienia - Eugen Steimbert , 15 lat więzienia - Wili Seibert, 10 lat - Heinz Schubert

Eduard Strauch - został przekazany władzom belgijskim, gdzie został skazany na śmierć, lecz zmarł przed wykonaniem kary;
Emil Haussmann - popełnił samobójstwo przed ogłoszeniem wyroku;
Mathias Graf - oficer Einsatzkommando 6, jako jedyny nie został aresztowany po procesie (areszt został zaliczony w poczet kary)

• Masakra w Babim Jarze - 33 771 ofiar "Szwadronów śmierci" - Einsatzgruppen
• Pogrom w Kownie 6 lipca 1941
• Wpływ Operacji „Barbarossa” na powstanie masowych ośrodków zagłady
• Akcja 1005 - zatarcie śladów zbrodni
• Przed obozami zagłady - "Einsatzgruppen"
• Gas Van - Mobilne komory gazowe
• Reinhard Heydrich - Architekt Zagłady?

Archiwalne fotografie